หลังการไปเที่ยวมูลเมืองซอย 7 ในครั้งนั้น ช่วยเปิดประสบการณ์ให้เจ๋งได้ทำความรู้จักกับศิลปะอีกแขนง อย่างการตวัดสีสเปรย์ลงบนกำแพง ก็ยังประทับใจไม่รู้ลืม เพราะเสน่ห์ของงานศิลป์แขนงนี้ มันทั้งดิบ สวย สะท้อนอะไรหลายๆ จนบางงานนี่รู้สึกสะเทือนได้เหมือนกัน เจ๋งเลยทำการนัดหมาย 3 ศิลปินตัวแทนแห่งกลุ่ม BOTS ผู้ที่อยู่เบื้องหลังผลงานศิลปะแนวๆ ทั่วเมืองเชียงใหม่ มานั่งคุยกัน เปิดใจกันไปเลยว่า Street Art เชียงใหม่ มันจะยังไงกันแน่
หลายคนอาจจะคุ้นเคยกันดีกับภาพเขียน ภาพพ่นที่กระจัดกระจายอยู่ทั่วเมืองเชียงใหม่ ใหญ่บ้างเล็กบ้าง สวยก็เยอะ ไม่สวยก็มี แต่อันสวยๆ นี่แหละที่ได้กลายมาเป็นจุดเช็คอินแห่งใหม่ของคนเมืองและนักท่องเที่ยวไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว เจ๋งเลยทำการนัดหมาย ทั้ง 3 หนุ่มมายังแหล่งงาน Street Art ที่ใหญ่ที่สุดในเขตเมือง ไม่ต้องเดินทางไปไหนให้วุ่นวาย เพราะที่ที่เรากำลังจะไปทำความรู้จักก็อยู่กลางเมืองนี่เอง
ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ คุกเก่า หรือคุกกลางเวียง จะด้วยชื่ออะไรก็แล้วแต่ที่คนเขาเรียกกัน เพราะหลังจากที่มันทำหน้าที่ของมันสิ้นสุดแล้ว ตอนนี้คุกเก่าแห่งนี้ได้กลายมาเป็นผ้าใบผืนใหญ่ ที่ให้ “คนมีของ” ได้มา “ปล่อยของ” กันเต็มพื้นที่ BOTS จัดทัพรอเจ๋งอยู่แล้วครับ ไปทำความรู้จักกับพวกเขากันเลยดีกว่า
3 ตัวแทนของ BOTS ประกอบไปด้วย นัทไก่ – ปฏิพัทธ์ ปินต๊ะวะนา (กลาง), ไบรท์ – วิษณุ เส้นแก้วใส (ซ้าย) และ แช้ม – สฤษดิ์เดช คงคืน (ขวา) ศิลปินคนเมืองหน้าใหม่ แต่ถ้าลองได้เห็นงานของของเขา รับรองว่าต้องร้องอ๋อแน่ๆ
อธิบายคำจำกัดความของงานศิลปะแนวนี้ให้เราได้ฟังหน่อย
นัทไก่ – ผมเรียกงานนี้ว่าเป็น Character Design ครับ เป็นงานในแขนงหนึ่งของ Graffiti โดยออกแบบตัวละครของเราขึ้นมาสักตัว แล้วเอามันจับไปผสมในงานกราฟฟิตี้ครับ
แช้ม – จริงกราฟฟิตี้ มันเริ่มต้นมาจากคนผิวดำครับ ความหมายมันลึกมาก มันเป็นทั้งตัวแทน เป็นการแสดงออกถึงการมีตัวตนของพวกเขา เริ่มแรกก็ใช้เป็นพื้นที่ในการระบายเป็นคำพูดที่ผู้ทำต้องการจะสื่อออกไป หลังๆ เริ่มมีการพัฒนาเอามาผสมผสานกับวิธีการเล่าเรื่องอื่นๆ จนเป็นอย่างที่เห็น
Character Design ของแช้มจะชื่อว่า Hooboy อย่างภาพนี้เขาไปฝากไว้ที่ปั๊มน้ำมันร้างข้างโรงเรียนดาราฯ
เจ๋งจะบอกให้ – กราฟฟิตี้แบ่งย่อยออกได้อีก 8 แขนง แต่ประเภทที่เราจะเห็นกันที่เชียงใหม่ค่อนข้างเยอะก็คือ Tag ประเภทนี้เป็นงานพวกสร้างลายเซ็นของคนทำ เขียนง่ายๆ เป็นชื่อ ชื่อย่อ หรือสัญลักษณ์ เห็นได้ตามกำแพงทั่วไป อีกแบบหนึ่งก็คือ Character ที่มักจะมีตัวการ์ตูน หรือตัวละครของคนเขียนเข้าไปเป็นส่วนประกอบ คิดง่ายๆ ก็คือศิลปินจะมีกลุ่มของคาแรคเตอร์ที่สร้างขึ้นมาเองอยู่แล้ว พอจะสร้างงานใหม่ๆ ที่ไหนก็มักจะดึงเอาตัวละครที่มีของตัวเองเข้าไปอยู่ในงานด้วยนั่นเอง
งานแบบนี้จะเรียกว่า Tag ครับ คือเป็นตัวอักษร ที่อาจจะระบุถึงชื่อคนทำ คำสำคัญที่เขาต้องการจะสื่อ ง่ายๆ ไม่มีตัวการ์ตูนมาเกี่ยวข้อง
อย่างภาพนี้เป็นงาน Character Design ของไบรท์ ถ้าทำงานแนวนี้ออกมาเยอะๆ คนที่เห็นงานก็จะรู้ว่าใครทำ โดยไม่ต้องมองชื่อเลย เจ๋งเนอะ!
ในเชียงใหม่เอง มีคนที่ทำงานศิลปะแบบนี้เยอะมั้ย?
ไบรท์ – ผมว่าทุกวันนี้มันมีเยอะขึ้นเรื่อยๆ นะ ส่วนใหญ่ก็รู้จักกันหมดครับ
นัทไก่ – เยอะเลยครับ ทั้งคนไทยและคนต่างชาติเอง เราเลยจะเห็นงานแปลกๆ จากพวกขาจรเยอะมาก บางทีศิลปินเมืองนอกมา เขาก็จะฝากผลงานไว้ ศิลปินต่างจังหวัดมาก็จะมาฝากงานไว้เหมือนกัน แต่ถ้าจะให้นับเฉพาะในเชียงใหม่ ผมว่าคนที่ทำจริงๆ น่าจะเกิน 20 คนนะ
ถ้าคนมีทำเยอะ แล้วเราจะเอาอะไรมาวัดว่างานเราประสบความสำเร็จ?
นัทไก่ – สไตล์ครับ คำเดียวเลย แต่ละคนจะมีคาแรคเตอร์ต่างกัน ลายเส้นต่างกัน วิธีการนำเสนอต่างกัน งานที่ออกมาก็ย่อมแตกต่างกันไปอยู่แล้ว
งานของนัทไก่ เขาบอกว่าตอนนี้กำลังหมกมุ่นอยู่กับการสร้างสรรค์ไก่แบบต่างๆ อยู่ ใครเจองานรูปไก่ สันนิษฐานไว้ก่อนเลยว่า เป็นของเขาแน่ๆ
แช้ม – ถ้านับจริงๆ ผมเริ่มมาจับงาน Street Art ได้ยังไม่ถึงปีนะ เริ่มต้นจากออกแบบในโปรแกรม แต่พอมาศึกษาจริงๆ แล้วมันมีเรื่องราวเยอะแยะเต็มไปหมด ผมเคยนั่งรถไปต่างจังหวัดผ่านพะเยา แล้วก็แวะเข้าห้องน้ำสักที่นี่แหละ แล้วก็ไปเจอกับงานของศิลปินคนหนึ่งที่เป็นคนกรุงเทพฯ คือเราแทบจะไม่ต้องดูชื่อเลยว่าเป็นของศิลปินคนไหน แค่เห็นเราก็รู้แล้วว่าใครทำ เสน่ห์มันอยู่ตรงนี้แหละครับ
ระหว่าง “ความสร้างสรรค์” กับ “การบุกรุก”
นัทไก่ – งานของผมเกือบทุกชิ้น ถ้าอยู่ในที่ส่วนบุคคลก็จะต้องขออนุญาตก่อนครับ แต่ถ้าที่ไหนที่เขาไปทำกันเยอะๆ แล้ว เราก็เข้าไปได้เลย คนที่ทำงานแบบนี้จะรู้กันครับว่าที่ไหนทำได้ ที่ไหนทำไม่ได้ อย่างที่คุกเก่า มีคนมาเปิดก่อน ซึ่งช่วงแรกก็ทำกับตึกร้างรอบๆ นะครับ แต่พอมีคนเริ่ม คนอื่นๆ ก็เลยตามมาเยอะขึ้น อย่างที่เห็นนี่แหละครับ
เสน่ห์ของงาน Street Art คือ?
ไบรท์ – ผมว่ามันเป็นเรื่องของความเข้าใจนะ งานแบบนี้มันเข้าใจและเข้าถึงได้ง่ายมากๆ ศิลปินอยากทำก็แค่หาพื้นที่ คนอยากดูก็แค่เข้ามาดู มันไม่เหมือนงานศิลปะในแกลลอรี่ ไม่ต้องรอเข้าชม ไม่ต้องหาช่วงเวลาจัดแสดง แถมยังมีอะไรบางอย่างในงานที่มันสะท้อนกลับไปยังคนดู ไปยังสังคมนั้นๆ ด้วย
แช้ม – สฤษดิ์เดช คงคืน
แช้ม – งานมันจะบอกชื่อศิลปินครับ คือบางทีผมเห็นแล้วรู้เลยว่างานนี้ใครเป็นคนวาด ความเจ๋งของมันก็คือความ Real ความดิบของงานเอง ลงสีผิดก็คือผิดเลย ต้องแก้ไขกันไปเรื่อยๆ พยายามจบให้ได้ งานที่ออกมาเลยสดใหม่ ไม่เหมือนกับที่เรานั่งทำอยู่หน้าคอมซึ่งจะแก้ไขได้ตลอด
อนาคตของ Street Art ที่ BOTS มองกันไว้เป็นยังไง?
นัทไก่ – เราวางแผนกันไว้ยาวเลยครับ ว่าอยากจะสร้าง Community ของกลุ่มคนที่ทำ Street Art ด้วยกัน สร้าง Art Map ในเชียงใหม่ รวมตัวกันทำกิจกรรมในหนึ่งวันอะไรพวกนี้ คล้ายๆ กับการจัด Festival ของคนที่รักในงานนี้มารวมตัวกัน ทำอะไรสักอย่าง มองไกลถึงขนาดให้เชียงใหม่เป็น Land Art เลย จัดงาน Street Art Nimman Week ช่วยให้คนเขามองว่า งานแบบนี้ก็เป็นศิลปะแขนงหนึ่ง ที่อยากให้คนเขายอมรับกันมากขึ้นครับ
ฝากให้คนที่กำลังอ่านหน่อย
ไบรท์ – ถ้าทำงานด้านออกแบบใจต้องนิ่งครับ อาจจะหาเงินยากนิดหน่อย (ฮ่า) แต่ถ้าตั้งใจจะทำจริงๆ ก็ทำเลยครับ ไม่ต้องไปคิดมาก จะออกมาทำงานข้างนอกแบบพวกผม หรือนั่งทำหน้าคอมก็ได้ เพราะผมว่า ทุกอย่างมันก็คืองานศิลปะเหมือนกัน
แช้ม – ทำงานแบบนี้โดนด่า เป็นเรื่องปกติครับ คนชอบเขาก็จะชอบไปเลย คนด่าเขาก็จะด่าอยู่ดี คิดจะทำก็ต้องชัดเจน ถ้ามั่นใจว่าชัดเจนแล้วก็ทำไปเลยครับ
นัทไก่ – ถ้าคุณอยากสร้างประวัติศาสตร์ให้กับตัวคุณเองคุณก็ควรจะทำครับ If you do, You will Know : )
สารภาพเลยว่าก่อนหน้าที่เจ๋งจะเข้ามาทำความรู้จักกับศิลปะแขนงนี้ จริงๆ จังๆ ก็ไม่ได้สนใจอะไรมาก ขับรถผ่านก็แค่มองว่ามันสวยดี แต่พอได้มีโอกาสมานั่งคุยกับคนที่เขาทุ่มเททำงานจริงๆ แล้ว มันรู้สึกสนุกอย่างบอกไม่ถูก ไม่ได้มองภาพเขียนเป็นผนังเป็นแค่พื้นที่ระบายของศิลปินอีกต่อไป แต่มันสอดแทรกในเรื่องของความเชื่อ ความคิด แนวทางและการแสดงออกที่น่าชื่นชม และเชียงใหม่เองก็โชคดีมากๆ ที่มีกลุ่มของคนทำงานด้านนี้อยู่เต็มเมืองไปหมด ไม่เชื่อลองตามเจ๋งไปดูแกลลอรี่ขนาดยักษ์ ที่ซุกซ่อนผลงานเด็ดๆ ไว้แน่นเมือง ตามมาเลยฮะ
1. คุกเก่า – สีสันของสถานที่อันแสนหม่นหมอง
พิกัด : ทัณฑสถานหญิงเชียงใหม่ (คุกเก่ากลางเวียง) ใกล้ๆ อนุสาวรีย์สามกษัตริย์
“อาบัติ” ชิ้นนี้ถือเป็นงานชิ้นแรกๆ ที่เริ่มบนกำแพงคุกเก่า เมื่อปลายปี 58 เลยทำให้มีศิลปินมาฝากผลงานไว้เพียบอย่างในปัจจุบัน ใครไปเที่ยวชมที่นี่ อย่าลืมหาดูรูปนี้ด้วยนะฮะ
ขึ้นชื่อว่าคุก ก็คงไม่มีใครอยากเข้าไปยุ่ง แต่คุกเก่ากลางเวียง หลังจากที่ปลดเกษียณเรียบร้อย ก็ทำหน้าที่เป็นแกลลอรี่ขนาดใหญ่คอยต้อนรับทั้งศิลปิน และนักท่องเที่ยวผู้รักใน Street Art ให้มารวมตัวกัน เราเลยได้เห็นงานศิลปะแบบเยอะ ใหญ่ ยาว (งานศิลปะนะ) มากๆ แนะนำให้เดินเท้าเริ่มต้นตั้งแต่บริเวณด้านข้างของคุกเก่า จะมีผลงานของศิลปินทั้งไทยเทศมาฝากไว้เพียบ เดินครบหนึ่งรอบ รับรองว่ามีรูปสวยๆ ติดมือถือมาอัพอวดเพื่อนแน่ๆ
2. มูลเมือง – เสพศิลปะ กันได้ยาวๆ (ยาวจริงๆ)
พิกัด : ถนนมูลเมืองซอย 7, ถนนระหว่างมูลเมืองซอย 6 และ ซอย 7 และถนนราชวิถี ซอย 1 ตั้งแต่ต้นซอย
ซอยนี้ดูอินเตอร์หน่อยๆ เพราะนอกจากจะมีผลงานของคนไทยแล้ว ผลงานของคนต่างชาติที่แวะเวียนมาที่ซอยนี้ ก็มีให้ชมเหมือนกัน
เจ๋งเคยแนะนำไปก่อนหน้านี้แล้ว เพราะเส้นนี้นอกจากงานกราฟฟิตี้สวยๆ บริเวณถนนมูลเมือง ซอย 7 ถ้าลองเดินลัดเลาะเข้าซอยนี้ออกซอยโน้น ก็จะเห็นผลงานสวยๆ แอบซ่อนอยู่แทบจะทุกกำแพง โดยเฉพาะถนนลัดตรงมูลเมืองซอย 7 ถนนเส้นเล็กๆ หลังกาชาดเชียงใหม่ และถนนที่ตัดระหว่างมูลเมืองซอย 7 กับ ถนนมูลเมืองซอย 6 งานศิลปะขนาดยาวมากๆๆๆ เรียงรายให้ได้ชื่นชม หลากหลายมิติ หลากหลายวิธีการนำเสนอ หลากหลายสไตล์ ยกกล้องถ่ายกันจนเมื่อยมือแน่ๆ
** อ่านตรงนี้ก่อนนะ **
ถึงแม้งานแนว Street Art ส่วนใหญ่ จะอยู่ตามกำแพงข้างถนน หรือพื้นที่ที่เราพบเห็นได้ง่าย แต่ก็มีบางพื้นที่ที่เป็นพื้นที่ส่วนบุคคล บางทีก็เปลี่ยว บางที่ก็ห่างไกลจากผู้คน แนะนำว่า 2 สถานที่ ต่อไปนี้อย่าไปคนเดียวเด็ดขาด แนะนำไปกับกลุ่มเพื่อนๆ จะได้มีคนช่วยกันดูแลไง
3. ปั๊มร้างข้างดารา – ทิ้งไว้กลางทาง
พิกัด : ปั๊มน้ำมันร้าง ข้างโรงเรียนดาราวิทยาลัย
ภาพลิงยักษ์ที่แอบอยู่ข้างตึก ถือเป็นรูปที่ใหญ่ที่สุดของปั๊มนี้ แถมที่นี่ยังมี Hooboy คาแรคเตอร์สุดกวนของแช้มให้ดูอีกหลายชิ้นด้วย
หลังจากที่โดนทิ้งไว้กลางทาง สถานีบริการน้ำมันแห่งนี้เลยกลายเป็นลานแสดงศิลปะกลางแจ้งที่โดดเด่นไม่แพ้ตอนที่เปิดให้บริการ มีผลงานจากศิลปินนับสิบมาฝากไว้ ทั้งเล็กๆ ขนาดเท่าฝ่ามือ และใหญ่ขึ้นเรื่อยๆ จนภาพที่มีขนาดใหญ่ที่สุด กินบริเวณไปเกือบทั้งหมดของกำแพงตึก เดินเพลินมากๆ เพราะมีทั้งโซนกลางแจ้งและในร่ม มุมไหนซอกไหน ก็มีงานเจ๋งๆ ให้ได้เชยชม สุขสมอารมณ์หมายไปตามๆ กัน
4. ตึกร้าง – แกลลอรี่ใหญ่ยักษ์ บนซากตึก
พิกัด : เส้นถนนแม่โจ้ มุ่งหน้าไปทางมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ตึกจะอยู่ซ้ายมือ ก่อนถึงมหาวิทยาลัย
ตึกร้างแห่งนี้มีขนาดกว้างใหญ่มากๆ แทบจะทุกซอยทุกมุม เต็มไปด้วยผลงานจากหลากหลายศิลปิน แต่ต้องมากันเป็นกลุ่มนะ ระมัดระวังเรื่องความปลอดภัยกันด้วย
อย่าไปคนเดียวนะ เพราะถึงแม้ว่าเจ๋งจะเปล่าเปลี่ยวเดินทางไปคนเดียว แต่ก็รู้สึกว่าน่าจะชวนเพื่อนมาเดินด้วยสักคน เพราะตึกร้างขนาดยักษ์นี้ใหญ่มากๆ แถมยังร้างไร้ผู้คนสุดๆ แต่มันก็ช่างเป็นแรงดึงดูดให้ศิลปินหลายๆ คน หลายๆ ประเทศเดินทางมาฝากงานไว้ที่ตึกแห่งนี้กันไม่ขาดสาย ตึกกำลังก่อสร้างขนาดหลายชั้น บรรจุงานกราฟฟิตี้สวยๆ เจ๋งๆ คูลๆ ชิคๆ ไว้ในทุกตารางนิ้ว ใหญ่เล็ก ปะปนกันไป ใครเป็นคองาน Street Art รับรองกรี๊ดสลบ เพราะด้วยบรรยากาศ สถานที่ มันลึกลับ ดิบ และวังเวงสอดรับกับงานแขนงนี้เสียเหลือเกิน ใครจะไปอย่าลืมชวนเพื่อนไปเป็นกลุ่มใหญ่ๆ และเดินระวังให้มากๆ นะครับ เจ๋งเป็นห่วงเน้อ
4 แห่งนี้เป็นแค่ตัวอย่างของความรุ่งเรืองจากกลุ่มคนที่รักในงานศิลปะแขนงนี้นะครับ เชียงใหม่เอง ยังกว้างพอ และมีพื้นที่อีกเยอะ ให้ศิลปินได้มาแสดงผลงาน และก็ใหญ่พอที่จะให้คนในเชียงใหม่ หรือนักท่องเที่ยวเดินทางไปรื่นรมย์กันด้วย ใครมีจุดไหนอยากจะแนะนำ บอกเจ๋งมาได้ อย่าลืมแวะมา Comment มาแชร์ให้เจ๋งได้รู้ตามช่องด้านล่างหรือ
เจ๋งจะตามไปรีวิวอย่างทันท่วงที
