หากคุณมีโอกาสไปเยือนถิ่น “แม่ฮ่องสอน” สิ่งหนึ่งที่คุณไม่ควรพลาดคือ การลิ้มลองอาหารการกินของคนที่นี่เพราะมันคือที่สุดของการท่องเที่ยว ด้วยวิถีชีวิตดั้งเดิมที่ผู้คนนิยมรับประทานข้าวจ้าวมากกว่าข้าวเหนียวบวกกับกรรมวิธีการทำที่เรียบง่าย ไม่ว่าจะเป็นต้ม ผัด แกง ทอด หรือแม้แต่การอุ๊บ ซึ่งเป็นการนำส่วนผสมทั้งหมดรวมกันแล้วขึ้นตั้งไฟอบหรืออุ๊บไว้ เพื่อให้เครื่องแกงค่อยๆซึมเข้าเนื้อ และมีถั่วเน่า (ถั่วเหลืองแผ่น) เป็นส่วนผสมหลักในเกือบทุกเมนู จึงเป็นเสน่ห์ที่หาดูได้ยากในเมืองใหญ่ เมืองสามหมอกแห่งนี้มีร้านไหนน่าสนใจ ตามเจ๋งมา!
1. ร้านอาหารไตป้าศรีบัว – เข้าครัวปรุงสดใหม่ทุกวัน
พิกัด : ถนนสิงหนาทบำรุง ใกล้ตลาดสายหยุดเวลาเปิด – ปิด : 07.00-15.00 น. หยุดวันพระเบอร์โทร : 053-612471
ร้านอาหารไตเจ้าเก่าเจ้าประจำเมืองแม่ฮ่องสอน ต้องที่ “ร้านป้าศรีบัว นวลคำ” ที่ยืนหยัดความอร่อยมากว่า 30 ปี ในแต่ละวันป้าศรีบัวจะมีเมนูสลับสับเปลี่ยนมาขายกว่า 10 เมนู แต่เมนูที่ใครต่อใครมาแล้วต้องขอลองคือ “จิ้นลุงและอุ๊บไก่” ซึ่งเป็นเมนูขายดีที่จะต้องทำถึงวันละ 2 รอบ ทางที่ดีแนะนำให้มาช่วงเช้าจะดีที่สุดหากไม่อยากพลาด
ป้าศรีบัวที่สุดของแม่ครัวอาหารไต เล่าให้เจ๋งฟังว่า “คนที่นี่นิยมทานข้าวจ้าวมากกว่าข้าวเหนียว เพราะข้าวเหนียวนิยมนำไปทำขนม อาหารจึงมีรสกลมกล่อมไม่จัดจ้าน เน้นทานผักริมรั้วมากกว่าเนื้อสัตว์ สิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับอาหารแต่ละมื้อคือ น้ำมันงาและถั่วเน่าแผ่น เพราะถ้าหากขาดไปเหมือนขาดหัวใจของรสชาติยังไงยังงั้น” ป้าศรีบัวกล่าว
เมนูอาหารแต่ละวันจะสลับสับเปลี่ยนกัน แต่ที่ต้องลองคือ จิ้นลุง (ซ้าย) เป็นการนำหมูสับผสมกับเครื่องเทศ จำพวก ข่า ตะไคร้ ใบมะกรูด พริก กระปิ หอมแดง เกลือ ขมิ้นผง มะเขือเทศ โขลกรวมกันผสมกับหมูสับ คล้ายเครื่องแกงไส้อั่ว จากนั้นปั้นเป็นก้อนนำลงใส่กระทะวางเรียงใส่น้ำมันลงไป นำไปตั้งไฟอ่อนๆ รอจนกว่าจะสุกแล้วค่อยกลับด้าน ราคาเริ่มต้น 40 บาท
อุ๊บไก่ (ขวาบน) ส่วนผสมของเครื่องเทศเหมือนกับจิ้นลุง เพียงแต่อุ๊บไก่จะนำเครื่องแกงไปผัดกับน้ำมันให้หอม จากนั้นใส่ไก่ลงไปผัดให้เข้ากัน เติมน้ำลงไปให้พอปริ่มๆ ปิดฝาทิ้งไว้จนน้ำมันงวด ก็จะได้เมนูอุ๊บไก่พร้อมทาน คำว่าอุ๊บ เป็นภาษาไทยใหญ่ แปลว่า การทำอาหารให้สุกโดยไม่คนหรือคนเป็นครั้งคราว
เครื่องในอุ๊บ (ขวาล่าง) วัตถุดิบและอุปกรณ์เช่นเดียวกับอุ๊บไก่ นอกจากนี้ยังมีเมนูแกงฮังเล ที่ป้าศรีบัวยืนยันถึงความเป็นต้นตำรับของแกงฮังเลที่มีสูตรมาจากพม่ากันเลยทีเดียว
2. ตลาดข้างศาลเจ้าพ่อข้อมือเหล็ก – ตลาดเล็กๆที่เต็มไปด้วยเสน่ห์
พิกัด : ข้างศาลเจ้าพ่อข้อมือเหล็ก ถนนสิงหนาทบำรุงเวลาเปิด – ปิด : 07.00-12.00 น.
อีกหนึ่งตลาดที่เราจะได้สัมผัสวิถีชีวิตของชาวบ้านอย่างแท้จริงต้องมาบริเวณข้างศาลเจ้าพ่อข้อมือเหล็กเป็นตลาดเล็กๆที่ชาวบ้านย่านนั้นนิยมมาขายอาหารไต ร้านที่เจ๋งจะพาไปรู้จักคือ ร้านป้าเล็ก ขายอาหารไตไม่กี่อย่าง ในแต่ละวันจะสลับสับเปลี่ยนเมนูกันไปไม่ว่าจะเป็น ข้าวส้มไก่อุ๊บ ข้าวเหลืองเนื้อลุง เมี่ยงหวาน ข่างปอง และอีกสารพัดเมนู ในราคาถุงละ 10 – 20 บาท หากใครที่อยากลองชิมแวะมาหาป้าเล็กกันได้
3. ตลาดสดยามเย็น – แหล่งรวมของกินคนพื้นถิ่นไทใหญ่
พิกัด : หน้าตลาดสายหยุดเวลาเปิด – ปิด : 17.00-20.00 น. ทุกวัน
มีคนบอกว่าหากอยากรู้ถึงวิถีชีวิตพื้นถิ่นของคนย่านนั้นให้มาเดินเที่ยวตลาด ซึ่งตลาดเย็นที่นี่โดดเด่นในเรื่องอาหารการกินและวิถีชีวิตที่เงียบง่าย ในทุกๆเย็นจึงมีพ่อค้าแม่ขายต่างจัดเตรียมอาหารการกินมาขาย อย่างมากมายทั้งอาหารไต อาหารเมืองและอาหารไทย หากวันใดโชคดีจะได้เห็นหนุ่มสาวชาวไต แต่งกายด้วยผ้าซิ่นเดินออกมาซื้อหาอาหารกันอย่างขวักไขว่
ร้านค้ามีหลากหลาย แต่เมนูที่ไม่ควรพลาด คือ ขั่งปอง (ซ้าย – ขวาบน) คล้ายกระบองทอดแต่ใช้มะละกอ หอมแดง (ต้องหอมไทยเท่านั้นถึงจะอร่อย) ฟักทอง หัวปลีขึ้นอยู่กับว่าจะใช้วัตถุดิบชนิดใดนำมาทอดกับแป้งและเครื่องปรุงรส ผสมใบเล็บครุฑเพื่อให้หอมน่าทาน รสชาติเผ็ดๆมันๆนิยมทานคู่กับขนมจีนน้ำเงี้ยว หรือน้ำจิ้มอาจาดก็เข้ากันไม่น้อย ราคาเริ่มต้น 10-20 บาท นอกจากนี้ยังมีขนมถั่ว เป็นของหวาน โถ่พูซิ่ง (ซ้ายล่าง) คือเต้าหู้ทอด นิยมขายคู่กับตือคาโคในบ้านเรา โถ่พูเหลือง (ขวาล่าง) ทำมาจากถั่วชนิดหนึ่ง รสชาติมันๆเค็มๆ นิยมทานกับน้ำจิ้มคล้ายกับน้ำจิ้มตือคาโค แต่รสชาติเปรี้ยวกว่า
หรือจะเป็นขนมชื่อแปลกหูไม่ว่าจะเป็น “เป้งม้ง” (ซ้ายบน) เป็นแป้งข้าวจ้าวผสมกับน้ำตาล ผงฟู กระทิ “ส่วยทะมิน” (ขวาบน) คล้ายข้าวเหนียวมูล มีหน้าเป็นกะทิ “อะละหว่าจุ่ง” (ซ้ายล่าง) เป็นแป้งข้าวจ้าว แป้งข้าวเหนียว กวนรวมกัน ผสมกับน้ำตาล กะทิ คล้ายขนมเปียกปูน แต่จะมีรสชาติหวานและเพิ่มหน้ากะทิรสเค็ม ราคาห่อละ 10 บาท
4. ใบเฟิร์น – ร้านอาหารดั้งเดิมที่เปิดมากว่า 30 ปี
พิกัด : ถ.ขุนลุมประพาส ใกล้ถนนคนเดินแม่ฮ่องสอนเวลาเปิด – ปิด : 10:30 – 22:00 น. ทุกวันเบอร์โทร : 053-611374, 053-612363
“ใบเฟิร์น” ร้านอาหารเก่าแก่ประจำจังหวัด ที่เปิดคอยต้อนรับแขกบ้านแขกเมืองมากว่า 30 ปี โดดเด่นด้วยการตกแต่งด้วยไม้สไตล์แอนทิคและของเก่าพม่าที่มีอายุหลายร้อยปี ที่นี่จำหน่ายอาหารไทยและอาหารพื้นเมืองแม่ฮ่องสอน โดยเฉพาะอาหารไตอย่างเมนูอุ๊บไก่ที่ขึ้นชื่อ นอกจากนี้ยังมีอีกหลากเมนูบขึ้นชื่อไม่ว่าจะเป็น ไก่ห่อใบเตย ยำไก่ ยำผักกูด เมี่ยงปลาทอด และไก่ทอดขมิ้น ซึ่งแต่ละเมนูที่กล่าวมาล้วนเป็นเมนูขายดีที่คุณต้องลอง และยังรับจัดงานเลี้ยงประชุมสัมมนา รองรับแขกได้กว่า 250 คน
5. เฮินโฮม (เฮินยายแก้ว) – ย้ายร้านแล้วนะรู้ยัง?
พิกัด : ถนนชำนาญสถิตย์ ต.จองคำเวลาเปิด – ปิด : 11.00-14.00 น. และ 16.00-21.00 น ทุกวัน .เบอร์โทร : 053-611669
“เฮือนยายแก้ว” ร้านสเต็กที่โด่งดังย่านกลางเวียงมากว่า 8 ปี เมื่อไม่นานมานี้ได้ย้ายมาอยู่สถานที่ใหม่ พร้อมชื่อสุดเท่ “เฮินโฮม” ร้านอาหารเล็กๆสไตล์อาหารยุโรปรสชาติคนไทย มีทั้งสเต็ก สลัดและอาหารจานเดียว ภายใต้การดูแลของคุณปูเป้และคุณบี สองสามีภรรยาผู้ที่ชื่นชอบการทำอาหารและหลงใหลในความเรียบง่ายของแม่ฮ่องสอน จึงตัดสินใจลงหลักปักฐานกันที่นี่
อาหารทำสดใหม่ส่งตรงถึงมือลูกค้าทุกวัน และเนื่องจากเป็นร้านเล็กๆสไตล์ครอบครัว ลูกค้าจึงต้องบริการตัวเอง เมนูแนะนำ สเต็กเนื้อทีโบน 265 บาท ชิ้นใหญ่เสิร์ฟพร้อมผักสดและน้ำสลัด สลัดทูน่า ผักหลากชนิดและทูน่าชิ้นโต ราคา 95 บาท นอกจากนี้ยังมีน้ำผลไม้แยกกาก ชา กาแฟ และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
6. Coffee Morning – ขอหยุดทุกสิ่งไว้ในแก้วกาแฟ
พิกัด : ถนนสิงหนาทบำรุงเวลาเปิด – ปิด : 08.00 – 18.00 น. ทุกวันเบอร์โทร : 053612234
มาถึงแม่ฮ่องสอนแล้วหากไม่ได้มาเยือนบ้านไม้หลังใหญ่ที่หอมหวลอบอวลไปด้วยกลิ่นกาแฟถือว่าพลาด เพราะ “Coffee Morning” เป็นอีกหนึ่งร้านที่มีเสน่ห์ในเรื่องของการตกแต่งและบรรยากาศที่ไม่เหมือนใคร จึงมัดใจนักท่องเที่ยวได้เกือบทุกชนชาติ
บรรยากาศในร้านเน้นตกแต่งด้วยงานศิลปะ ของเก่าและหนังสือ ซึ่งเหมาะแก่การมานั่งพักผ่อนย่อนใจอย่างมาก โดยเฉพาะยามเช้าที่สายฝนโปรยปราย จึงสร้างความโรแมนติคได้ไม่น้อย
เมนูมีหลากหลายทั้งชา กาแฟ และเบเกอรี่ แนะนำ กาแฟเย็นและเค้กแครอท ส่วนด้านบนแบ่งโซนเป็นห้องพักสไตล์คนเหนือ บริการที่นอน พัดลม โทรทัศน์และบริการเช่าจักรยาน หากใครมาถึงแม่ฮ่องสอนแล้วไม่มีที่พักสามารถติดต่อกันได้เลย
7. ร้านอาหารจีนยูนนานลีไวน์ – ถูกใจคนชอบอาหารจีน
พิกัด : หมู่บ้านรักไทย ตำบลหมอกจำแป่ อำเภอเมือง ห่างจากตัวเมืองประมาณ 45 กิโลเมตรเบอร์โทร : 089-2621335 , 081-9991889 , 089-9500955
“ลีไวน์” ร้านอาหารจีนยูนนานที่เปิดมาอย่างยาวนานหลายปี โดดเด่นด้วยการตกแต่งสไตล์จีน ท่ามกลางบรรยากาศสวยงามริมทะเลสาปหมู่บ้านรักไทยหรือหมู่บ้านชาวจีนยูนนาน ที่มีวัฒนธรรมที่โดดเด่น บวกกับอากาศที่เย็นตลอดทั้งปี ที่นี่จึงกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวยอดฮิตไปโดยปริยาย
อาหารมีหลากหลายทั้งต้มผัดแกงทอด แต่เมนูที่มาแล้วต้องห้ามพลาดคือ หน่อไม้น้ำผัด (ลักษณะคล้ายต้นข้าว) รสชาติกรุบกรอบอร่อย ก้านเห็ดปรุงรส รสชาติกลมกล่อม อร่อยยกนิ้ว และสำหรับคนที่ชื่นชอบความเผ็ดจี๊ดจ๊าด แนะนำเมนูนี้ยำยอดใบชา ใบชาอ่อนนำไปยำในน้ำยำรสจัดจ้าน และ เคาหยกหรือหมูสามชั้นตุ๋น เป็นอาหารจีนกวางตุ้งที่มีวัฒนธรรมการกินสืบทอดมานานแสนนาน
เรียกได้ว่าเป็นทริปตะลุยกินของอร่อยในเมืองแม่ฮ่องสอนที่สามารถตามไปได้จริง และท้ายสุดเจ๋งต้องขอขอบคุณททท. สำนักงานแม่ฮ่องสอน โดยท่านผอ. สบธนา อั๋นประเสริฐ ที่กรุณาให้ความรู้และการดูแลตลอดทั้งทริป ใครที่อยากออกมาสัมผัสประสบการณ์สุดหรรษาเตรียมจองตั๋ว จองที่พัก เก็บกระเป๋าและออกเดินทางกันได้เลย!