ชวด สุดสะแนน (มันไม่มีอะไรผิด ถ้าคุณเลือกแล้วคุณอย่าเสียใจ) Humans of Chiang Mai

พี่ชวด (ชัยวัฒน์ มัตถิตะเตา, อายุ 42 ปี) แห่งร้านร่ำเปิงกาแฟ หลายคนรู้จะชายร่างเล็กคนนี้ในนาม ชวด สุดสะแนน หากใครเคยไปที่ร้านสุดสะแนน ก็คงจะเคยได้ฟังบทเพลงขับกล่อมจากพี่ชวดกันมาบ้างแล้ว วันนี้เรามาทำความรู้จักกับตัวตน แนวคิดและวิธีการทำงานของเขากัน มาดูว่าการทำงานศิลปะสำหรับเขามีค่ามากแค่ไหน และความสุขจากการทำงานนี้มันดีอย่างไร

*สุดสะแนน ร้านสไตล์ Pub&Restaurant มีวงดนตรีของเชียงใหม่มากมายหลายวงสลับเปลี่ยนหมุนเวียนมาเล่นทุกค่ำคืน รวมทั้งวงสุดสะแนนของพี่ฮวกและพี่ชวดด้วย นอกจากนี้ที่นี่ยังมีไวท์เมรัย สุรากลั่นของทางร้าน ต้องดื่มกับชา ร้านตั้งอยู่ในซอยเยื้องกับปั๊มเซลล์กาดสวนแก้ว แผนที่ คลิ๊ก*

“ทำทุกอย่างให้ดีที่สุดเพราะเราไม่รู้ว่าเราจะได้กลับมาทำมันรึเปล่า”  – ชัยวัฒน์ มัตถิตะเตา (ชวด สุดสะแนน)

สัมภาษณ์ที่ร้านร่ำเปิงกาแฟ วันที่ 4 สิงหาคม 2557

ได้ยินว่าตอนนี้ทำอะไรหลายอย่าง ทำอะไรบ้าง

เปิดร้านกาแฟ เล่นดนตรี เขียนกวีและถ่ายรูป

เล่นประจำที่สุดสะแนน

ทุกวันศุกร์ – จันทร์ ตั้งแต่เวลา 20.00 – 21.00 น.

เคยออกอัมบั้มมาแล้วกี่อัลบั้ม

อัลบั้มเริ่มต้นขึ้นเมื่อผมและฮวก เจ้าของร้านสุดสะแนน  มีความใฝ่ฝันอยากทำผลงานเพลงของตัวเอง จึงเดินทางเข้าไปกรุงเทพ เล่นดนตรีในผับเพื่อชีวิตได้ประมาณ 2 ปี แต่ทุกอย่างก็ไม่ได้เป็นอย่างที่คิด จึงตัดสินใจมาอยู่เชียงใหม่ ทำอัลบั้มชื่อ สุดสะแนน ตอนนี้มี 2 ชุดแล้ว

บางครั้งอาจจะมองว่าผมเป็นคนไม่ค่อยทำอะไร แต่ผมรู้สึกว่าถ้าทำ ทำให้ดี ถ้าไม่ทำก็ไม่ทำเลย – ชวด สุดสะแนน

ยอดขายดีไหม ทำออกมากี่ copy

ชุดแรกทำเทป 200 ม้วนแต่ระบบบัญชีไม่ค่อยดี เหมือนเบี้ยหัวแตก ขายได้มาทีละนิดๆ แต่ก็หมด ต่อจากนั้นก็ทำ CD 200-300 แผ่น ขายบ้าง แจกบ้าง โปรโมทบ้าง ถือว่าไม่ค่อยดีเท่าไหร่ในเรื่องทางธุรกิจ

ได้กำไรบ้างมั้ย

กำไรได้อยู่ แต่ว่าสิ่งที่เราคิดมากกว่านั้นไม่ใช่เรื่องผลกำไร การที่เราได้ทำงานในสิ่งที่เราอยากทำ มันคือ ความสุข แต่งเพลงเอง เรียบเรียงเอง บันทึกเสียงเอง ทุกอย่างทำเองหมด เหนื่อยมาก พอถึงการจัดจำหน่าย เราไม่มีความรู้เลย ซึ่งนั่นคือข้อเสียของศิลปิน เราไม่รู้ว่าจะกระจายผลงานไปถึงผู้ฟังได้ยังไง เคยส่งไปขายที่ต่างจังหวัด เขาก็ไม่ได้วางขาย มันก็สูญเปล่า แต่เราทำอะไรไม่ได้

นามแผงในมติชนคือ ผการัมย์ งามธันวา

บทกวีที่เขียนคืออะไร

บทกวีคือความชอบส่วนตัว ที่บอกเล่าความคิดผ่านการมองเห็นและอธิบายชีวิตผ่านความคิดของเรา ผมเขียนบทกวีเหมือนกับบันทึกเรื่องราวความเป็นจริงของชีวิตที่เกิดขึ้น เกิดจากประสบการณ์ของผมเอง

เขียนกวีส่งที่ไหน

ส่งไปตามนิตยสาร ประเภทหนังสือสุดสัปดาห์ต่างๆ

ทำฟรีหรือได้ค่าตอบแทน

แล้วแต่ความสัมพันธ์ หลายครั้งก็ฟรีไม่เอาเงิน บางครั้งแถมภาพถ่ายด้วย ส่วนที่ลงมติชนช่วงหลังได้ 1500 บาท

มีโครงการรวมเล่มไหม

เคยคิด แต่ไม่มีกำลังมากพอ ก็ไม่ซีเรียส ถ้าวันหนึ่งผลงานถึงจุดๆหนึ่งที่อยู่ในกาลเวลาได้นานๆ มีสักเล่มก็คงไม่เลว ผมคิดว่าบทกวีมันขึ้นอยู่กับความเข้าใจชีวิตว่ามีมากน้อยแค่ไหน แต่ผมยังไปไม่ถึงจุดนั้น มันไม่มากพอที่จะบอกว่าเข้าใจชีวิตแล้วนะ เราแค่ใช้อารมณ์ที่สัมผัสมาอธิบายสิ่งที่เกิดขึ้นผ่านความคิดของเราเท่านั้น

“เพราะความสำเร็จมันไม่ได้ได้มาง่ายๆ เพียงแค่คุณชอบคุณก็ทำเลย อย่ากลัวที่จะก้าวหรือลงมือทำอะไรสักอย่าง” – ชวด สุดสะแนน

ได้ยินว่าถ่ายภาพ คุณชอบถ่ายแนวไหน

เริ่มต้นถ่ายภาพเมื่อสมัยเรียนเพื่อวาดสีน้ำ ได้เรียนรู้เรื่องกลไกของกล้องตั้งแต่ครั้งนั้น พอมาอยู่เชียงใหม่ได้เล่นดนตรี รู้สึกว่าการเห็นภาพของเราควรบันทึกไว้  จึงเริ่มศึกษาเรื่องกล้องแบบจริงจัง ผมว่ากล้องมันมีเรื่องราวไม่ธรรมดา แรกๆเราก็ถ่ายทั่วไป ถ่ายทิวทัศน์ ถ่ายนู่นนี่ในสิ่งที่เราเห็น แต่ภาพถ่ายมันมีอานุภาพมากกว่าแค่การถ่ายภาพธรรมดา จึงเริ่มถ่ายภาพบุคคล ถ่ายภาพที่มี Concept ผมรู้สึกว่าภาพถ่ายมันไม่ใช่แค่สิ่งที่เราเห็น แต่มันอธิบายสิ่งที่เราเห็น

ภาพถ่ายฝีมือชวด (Sawoyman คือ อีกชื่อหนึ่งของเขาในเฟซบุ๊ค)

การถ่ายแบบนู้ดคืออะไร

นู้ดสำหรับผมคือการบันทึกเรือนร่างของมนุษย์ผ่านกล้อง เน้นแค่ความสวยงามของเรือนร่าง ลักษณะความโค้งเว้า ซอกมุม ปกติมนุษย์มักไม่เปิดเผยเรื่องร่างของตัวเองเพราะอาย ทั้งที่มนุษย์ยุคโบราณเคยเปลือยกายมาก่อน เราจึงมองว่างานนู้ดเป็นงานลี้ลับ เป็นเรื่องปกปิด แต่ถ้าเราเอาการถ่ายภาพหรือศิลปะเข้าไปแตะ ผมว่ามันมีเสน่ห์นะ ประหลาดมาก เหมือนช่างภาพได้ถ่ายรูปมนุษย์ยุคโบราณ ยุคที่ไม่มีใครสวมใส่เสื้อผ้า

กำลังหานางแบบนู้ด

ผมเป็นคนเอเชีย ชื่นชอบนางแบบเอเชีย เพราะวัฒนธรรมคนเอเชียจะไม่เปิดเผย มีความขี้อาย ผมว่ามันทำให้ภาพมีเสน่ห์ ซึ่งการถ่ายนู้ดจะเป็นฟิลลิ่งแบบอายๆ ปกปิด เขินๆ ถ้าถ่ายขาวดำ นางแบบที่มีสีผิวมันจะมีเสน่ห์ เวลาถ่ายภาพมันจะมีเนื้อมีหนัง มีอารมณ์ มีเสน่ห์มากกว่า

ทำไปทั้งหมดได้อะไร

ผมเป็นคนมองในระยะยาว คือว่างานพวกนี้ งานที่ผมสนใจพวกนี้ สักวันหนึ่งคงจะมีคนเห็นคุณค่า ผมทำสิ่งเหล่านี้เพื่อหล่อเลี้ยงจิตใจ งานภาพถ่าย เขียนบทกวี คือ งานอดิเรกของผม เป็นความสุขอย่างหนึ่งของชีวิต ถามว่าได้อะไร ตอบยาก มันวัดเป็นตัวเงินหรืออะไรที่เป็นรูปธรรมยาก แต่ถ้ามีใครสักคนเดินมาบอกกับผมว่า เพลง บทกวี หรือภาพถ่ายของผม เปลี่ยนทัศนคติ เปลี่ยนมุมมอง เปลี่ยนอะไรสักอย่างในตัวเขาไปในทิศทางที่ดี ผมก็โอเคแล้ว

หลายคนมองว่าศิลปะดูไม่มั่นคง

เงินเป็นส่วนหนึ่งที่จะทำให้สภาวะร่างกายเราสะดวกขึ้น แต่ความสุขทางจิตใจก็สำคัญไม่แพ้กัน คุณมีเงินคุณสามารถใช้ชีวิตได้ตามสะดวกสบายแต่คุณอาจไม่มีความสุขทางจิตใจ งานศิลปะหรือสิ่งที่เราชอบมันเป็นสิ่งเหนียวรั้งและให้กำลังใจเรา

เมนูในร้านกาแฟ เขียนด้วยลายมือทุกแผ่น ราคากาแฟตั้งตามใจชอบ 28, 40, 25 บาทแล้วแต่ต้นทุนของกาแฟ

มีหลักในการทำงานยังไง มีความเชื่ออะไรเป็นพิเศษ

ผมแค่รู้สึกว่าไม่เกร็งกับมันและมีความสุขกับงาน ผม sensitive กับเรื่องพวกนี้มาก “ทำทุกอย่างให้ดีที่สุดเพราะเราไม่รู้ว่าเราจะได้กลับมาทำมันรึเปล่า” บางครั้งอาจจะมองว่าผมเป็นคนไม่ค่อยทำอะไร แต่ผมรู้สึกว่าถ้าทำ ทำให้ดี ถ้าไม่ทำก็ไม่ทำเลย จริงๆผมไม่มีหลักอะไรในชีวิตมาก “อย่างทำร้านกาแฟ ผมก็แค่คิดว่าผมจะให้สิ่งที่ดีที่สุดกับลูกค้า ผมจะเลือกเพลงที่เพราะที่สุดให้ลูกค้าฟัง ทำบรรยากาศที่ดีที่สุดให้ลูกค้า”

เกสเฮาส์ของชวดกำลังจะเปิดให้บริการ อยู่บริเวณเดียวกับร้านร่ำเปิงกาแฟ

ถ้ามีคนอยากทำงานศิลปะแบบนี้บ้าง อยากจะบอกอะไรถึงเค้า

ถ้าอยากเล่นดนตรีหรืองานอย่างอื่น เราก็ต้องศึกษามันแล้วฝึกฝน “เพราะความสำเร็จมันไม่ได้ได้มาง่ายๆ เพียงแค่คุณชอบคุณก็ทำเลย อย่ากลัวที่จะก้าวหรือลงมือทำอะไรสักอย่าง”  ชีวิตผมตอนเรียน ถูกพ่อแม่พยายามให้เรียนวิทย์ คณิต ได้โควต้าไปเรียนโรงเรียนอันดับหนึ่งของจังหวัด แต่ผมรู้สึกถูกปิดกั้นจากสิ่งที่ผมรัก คือ ดนตรีและศิลปะ พอจบมัธยม ผมจึงเลือกทางเดินของตัวเองด้วยการเรียนศิลปะ เล่นดนตรี  “มันไม่มีอะไรผิดถ้าคุณเลือกแล้วคุณอย่าเสียใจ เมื่อกาลเวลามันผันไป แล้วอย่าโอดครวญ ถ้าคุณเสียใจคุณเลือกใหม่”

จบการสนทนา

(ชวด หยิบบุหรี่มาจุดสูบ ลุกขึ้นไปเอากีตาร์มาเล่นเพลงให้พวกเราฟังอย่างอารมณ์ดี อย่างยินดีกับชีวิต)