การเดินทางของ ชูใจ กาแฟชูใจ

นิยาม ความสุขของแต่ละคนนั้นอาจจะแตกต่างกัน ซึ่งแน่นอน รูปแบบการแสวงหาความสุขของแต่ละคนก็ย่อมไม่เหมือนกัน

คุณวุฒิ ชายหนุ่มวัย 33 ปี หลังจากในช่วงวัยหนึ่งได้ผ่านการเรียนรู้ ศึกษาและแสวงหาบางสิ่ง บางอย่างที่เรียกว่าความหมายและความต้องการของชีวิตของคนวัยหนุ่มไม่ว่าจะดูไร้เดียงสาหรือเจนจัดในการมองโลก วันนี้เขาวางเรื่องราวเหล่านั้นไว้เป็นบทเรียนในอดีต ก่อนจะกลับมาบ้านเกิด เริ่มต้นทำกาแฟ ซึ่งเป็นอาชีพหลักของครอบครัวที่บ้านกำแพงหิน ต.เทพเสด็จ อ.ดอยสะเก็ด ที่มีความสูงเกิน 1,200 เมตรจากระดับทะเลปานกลาง  อาชีพหลักของชาวบ้านจะปลูกใบชา (อู่หลงแดง) หรือเมี่ยง (ใช้กินกับเกลือ คนสูงอายุนิยมกิน) ผลผลิตหลังเก็บเกี่ยว จะเอามาหมักตามกรรมวิธี ประมาณ 1-2 เดือน ตามสูตรแบบท้องถิ่นคือแบบเปรี้ยวหรือหวาน เป็นรายได้หล่อเลี้ยงหลังว่างจากฤดูเก็บเกี่ยวผลกาแฟ รองลงมาก็เป็นกาแฟสายพันธุ์อราบิกาที่มีการเก็บเกี่ยวปีละครั้ง เป็นรายได้หมุนเวียนให้กับชาวบ้านกำแพงหิน นอกจากนั้นก็มีลูกพลับ ลูกพลัม ผักซาโยเต้ (ฟักแม้ว) เป็นพืชผัก ผลไม้ท้องถิ่นของที่นี่

ความเป็นมาของหมู่บ้าน?
จริงๆผมก็อยากรู้รากเหง้าของเรานะ ว่าคนท้องถิ่นดั้งเดิมที่มาตั้งรกรากที่นี่มาจากที่ไหน ก่อนจะเกิดเป็นชุมชน อย่างบ้านของลุงฝั่งตรงข้ามเขาเป็นชาวขมุ (กลุ่มมอญ-เขมร) ก็เลยสงสัยว่ารากเหง้าของเราน่าจะเป็นขมุหรือเปล่า? แต่เราเกิดมาเราก็ถือสัญชาติไทยแล้ว เป็นคนเมือง คนล้านนาหรือคนเชียงใหม่ ไม่รู้ว่าเรามีวัฒนธรรมหรือชุดท้องถิ่นแบบดั้งเดิมอะไรหรือเปล่า? ตอนเด็กๆก็เห็นคนนุ่งผ้าซิ่น แต่เดี่ยวนี้ไม่ค่อยมีแล้ว ส่วนงานบุญ งานประเพณี ส่วนมากคนก็ใส่ชุดเมืองกันนะ ในช่วงปีใหม่ก็มีการแห่พิธีไม้ค้ำสะหลี

เริ่มต้นก่อนมาทำกาแฟชูใจ?

ช่วงวัยหนุ่มก่อนมาจับกาแฟ วุฒิก็ยังไม่รู้ว่าอยากจะทำอะไรชัดเจนยังสะเปะสะปะ ไปบวชเรียนสามเณรจบตอนอายุ 18 ปี แต่ตอนนั้นยังไม่ได้สนใจในพระธรรมลึกซึ้งนัก จากนั้นก็ไปทำงานรับจ้างประมาณ 2 ปี ใช้ชีวิตเจอผู้คน ไปเป็นทหารอีก 2 ปี พอได้มีเงินเก็บเป็นก้อน ก็เอาไปเรียนหนังสือ เรียนวันเสาร์/อาทิตย์ ตอนแรกก็นึกว่าจะเรียนเกษตรดีไหม? กลับมาจะได้ทำสวน แต่สุดท้ายไปเลือกลงนิเทศศาสตร์ เรียนพวกสื่อ ไปลงเรียน 4 ปี ถามว่าเราชอบไหม? ไม่ได้ชอบอะไรมากนะ เหมือนเรียนเพื่อที่จะจบมากกว่า ในระหว่างเรียนเราก็ไม่มีปัญหากับอาจารย์และเพื่อนๆนะ พอจบมาเราก็ไม่ได้เอาวิชา ความรู้มาสมัครงานตามสายที่เรียนมา แต่มีโอกาสดีที่มีพี่คนหนึ่งเขาชวนไปทำงานที่มูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม (มอส) อยู่ที่กรุงเทพ ก็ไปสมัคร โครงการที่เราไปทำชื่อ “คนรุ่นใหม่เปลี่ยนแปลงเพื่อสังคม” ก็ทำให้เราได้เจอเพื่อนที่นั่นเยอะ เพื่อนๆมาจากทุกภาคของประเทศ ปีหนึ่งจะมีออกพื้นที่ประมาณ 6 ครั้ง ไม่เคยเดินทางก็ได้เดินทางจากที่นี่ ได้เจอเพื่อนหลากหลาย ได้เห็นสังคม เรียนรู้เพื่อนบ้าน เรียนรู้ที่จะฟังและได้เจอป้าสมคิด ได้ปฏิบัติธรรม ได้เดินธุดงค์กับพระแถวอีสาน ศึกษาเรียนรู้เพื่อที่จะได้อยู่กับทางธรรมและทางโลกได้

และเราพบจุดที่เราอยากมาทำกาแฟตอนไหน?

ตั้งแต่ตอนอยู่ที่ มอส เริ่มมองเห็นตัวเองว่าเรามีอะไร? เพื่อนบ้านมีอะไร? เราจึงรู้สึกว่าเราต้องกลับไปทำอะไรที่บ้านของเรา เราเริ่มเห็นคุณค่าของสิ่งที่เรามี ที่บ้านของเรา วุฒิเพิ่งมาเริ่มทำยังไม่ถึงปี เราไม่ต้องลงทุนอะไรมาก วัตถุดิบที่บ้านเรามี เริ่มต้นจากทำง่ายๆไป หากลงทุนเยอะ เช่าที่แพง เราก็ไม่ไหว ไปตั้งโต๊ะขาย บางวันก็ขายได้ บางวันก็ขายไม่ได้สักแก้ว แต่มันก็ชดเชยกับวันที่ขายได้นะ ส่วนชื่อชูใจ ก็เป็นชื่อที่เราใช้ในเฟสบุ๊คมาก่อน ก็มีกลุ่มเพื่อน มีคนติดตามเรามา เราเริ่มขายกาแฟกันให้กลุ่มเพื่อนๆที่รู้จัก

 

กาแฟที่เราปลูก ผลผลิตนำไปจำหน่ายเอง?

ก็มีคนมารับซื้อเมล็ดบ้างนะ หลังๆเราเริ่มสนใจเรียนรู้การชง ไม่ใช่ว่าจะชงถูกหรอกนะ ชงผิดๆถูกๆ ได้มาเห็นชุดอุปกรณ์การชงหลากหลาย วุฒิโชคดีได้ไปเจอพี่ซัง เหมือนได้เจอจิ๊กซอร์ เจอคนที่ให้ความรู้เรา ตอนที่ไปปฏิบัติธรรม วุฒิก็อยู่ในครัว ทำกาแฟให้ป้าๆดื่ม แล้วป้าคนนึงที่อยู่ในนั้นเขาก็ชวนให้วุฒิไปตั้งโต๊ะขายหน้าร้านปกาเกอะญอ ตรงไนท์บาร์ซาร์ หลายคนก็เมตตากับเรา แล้วก็มาเจอกลุ่มคนญี่ปุ่น ได้เจอคุณอากิ เจอพี่สว่าง ทองดี อ่อ! ขอเล่าเรื่องพี่สว่างนะ ตอนนั้นวุฒิขี่รถไปเจอแกแถวท่าแพ  เราไปเห็นรถพ่วงขายกาแฟของแก เราก็เจอคำตอบว่านี่ใช่เลย เล็กๆเหมาะกับเรา และเราชอบด้วย เราเลยไปแอบถ่ายรูป แต่ไอ้ความอยากรู้มันบีบเรา จึงตัดสินใจเดินเข้าไปหาแกเลย เจอแกครั้งแรกนี่รู้สึกอบอุ่น แกมีรอยยิ้มให้ แกบอกว่า “จะกลัวอ่ะหยังวะ เข้ามาแหล่ะ จะมากลัวอ่ะหยัง อยากรู้อ่ะหยัง อยากมาถามอ่ะหยังเข้ามาถามเลย” เราก็ไปปรึกษาแก เราก็ไม่มีงบ เงินหมื่นก็ไม่มี เลยไปได้โต๊ะเล็กมือสองมาตั้งกาแฟขาย อีกใจเราก็อยากเปิดหมวกดริปกาแฟ ก็มีป้าบุญรินทร์ ร้านปาเกอญอ แกก็ชวนไปออกงานนู่น งานนี่  ได้ไปงานต่อนยอน ไปดริปกาแฟเปิดหมวก เรารู้สึกสนุกกับการดริปกาแฟ รู้สึกว่าเราได้อยู่กับตัวเรา ได้ทำกาแฟให้คนดื่ม อีกความคิดหนึ่ง วุฒิก็อยากจะเปิดหมวกทั่วโลกเลย (หัวเราะ) ตอนไปตั้งโต๊ะขาย เราก็มีสมุดให้ลูกค้าแสดงความคิดเห็นนะ เช่น  คุณพบอะไรในรสชาติของกาแฟแก้วนี้? ซึ่งส่วนมากคนจะบอก ช็อคโกแลต ดารค์ช็อคโกแลต ถ้าเราคั่วเข้ม ความเปรี้ยวมันจะหายไป อยู่ที่ระดับการคั่ว อยากให้รสชาติออกมายังไง ก็อยู่ที่การคั่วของเรา

นอกจากเราดริปกาแฟขายโดยการเอาความชอบเราไปผสมเป็นการ ดริปกาแฟ แบบเปิดหมวก แล้วการกระจายกาแฟ ระดับเป้าหมายไหนที่เราหวังไว้? 

เรื่องแพ็คเก็จจะมีพี่ซังเป็นคนช่วยครับ เป็นการช่วยเหลืออย่างมาก เพราะวุฒิไม่มีไอเดียเรื่องเหล่านี้ ความตั้งใจวุฒินะ ไม่รู้จะเป็นจริงมากน้อยแค่ไหน คืออยากทำกาแฟซองดริปสำเร็จ เพื่อนำไปขายที่ประเทศไต้หวันหรือญี่ปุ่น แต่ก็ยังติดเรื่องวิธีการส่งออก เรื่อง อย. แผนเรื่องเครื่องคั่วกาแฟ เราไม่มีทุนที่จะไปซื้อเครื่องดีๆ ก็มีคำแนะนำหลายอย่างจากเพื่อนๆพี่ ตอนนี้เราเก็บเงินสัก 2-3 ปี  ส่วนทุกคำแนะนำ วุฒิก็เก็บไปคิดเป็นการบ้านนะ

การเปิดตัวกาแฟชูใจ?
ที่เคยเอาไปวางขายที่ตลาดวโรรส เอาไปขายเอง ยังไม่มีเพื่อนหรือร้านกาแฟรับไปขาย

แล้วอยากเปิดร้านกาแฟไหม?
แค่อยากเดินทางมากกว่า อีกส่วนหนึ่งอยากเปิดหมวก แต่ใจก็ห่วงที่บ้าน ใครจะมาจัดการที่บ้านให้ เราทำไร่อินทรีย์เพื่อให้พ่อกับแม่เข้าสวน อยากให้แกมีสวนที่ปลอดภัย

แถวนี้ส่วนมากทำไร่อินทรีย์?
แถวนี้หรอ มีบ้างที่ยังใช้สารเคมี แต่เราไปบอกเขาไม่ได้ “ทุกๆคนเรามาทำไร่อินทรีย์กันนะ” เราต้องเริ่มที่เรา เป็นจุดแข็งของเรา ทำให้เขาเห็น

ผลผลิตต่อปี?
ประมาณ 1 ตัน แต่ไม่แน่นอน บางปีก็น้อยบ้าง มีเมล็ดที่ดีกับที่เสีย ที่ต้องถูกคัดออก แยกเป็นเกรด

ปัญหาการทำไร่กาแฟ?
น่าจะเป็นเรื่องของฤดูกาล แล้งก็แล้ง บางช่วงก็เข้าสวนไม่ได้ ที่นี่เป็นลักษณะป่าดิบชื้น เวลาฝนตกจะชุกมาก

นิยามความสุขของวุฒิ?

…ครอบครัวนะ เหมือนคนหนึ่งต้องไป คนหนึ่งต้องอยู่ เราอยากชดเชยเวลาที่หายไป เรารู้สึกเศร้าใจนะในวันที่ต้องจากลากัน แต่สักวันก็ต้องถึงวันนั้น จึงพยายามอยู่ด้วยกันกับเวลาที่เหลืออยู่

 

ความสุขและความฝันนั้นอาจเดินไปด้วยกัน ไม่ว่าจะฝันใกล้หรือไกล ขอสุขกับสิ่งที่ทำ แม้ว่าสิ่งที่ทำจะดูเล็กหรือใหญ่ ในสายตาของคนทั่วไป ความนิยม ความชอบย่อมต่างกันเสมือนการเลือกกินกาแฟ เราจะเลือกคั่วอ่อน กลาง เข้ม เลือกรสไหนให้เหมาะกับรสชาติของชีวิตเรา ล้วนอยู่ที่ตัวเรา

เรื่องและรูปโดย Pornthep Chitphong

เรื่องน่าสนใจ

• ข้าว ผ้า ยา บ้าน และขนมปังธัญพืชแห่งบ้านดิน สู่ผืนดิน
• สว่าง ทองดี จากอาจารย์สู่ชายพเนจร
• เจาะชีวิต เนพ พรถุม หนุ่มพรเทพ จากอดีตเด็กพังค์ สู่ศิลปิน ช่างภาพ นักปั่น ไปจนถึงครูดอย
• วิ่งเทรล เข้าป่า หัวใจพา สองขาไปกับ ยิม ชนัดดา

กาแฟชูใจ กาแฟดริป กาแฟบนดอย กาแฟเชียงใหม่ ดริปกาแฟ ต.เทพเสด็จ ทำไร่อินทรีย์ บ้านกำแพงหิน ปลูกกาแฟ เที่ยวดอยสะเก็ด